TRANH

Young lady with palm hat by silk painter Tu Duyen

NHỮNG CÂY CỌ KHÔNG GIÀ THEO NĂM THÁNG

Lần thứ hai trong những năm đầu thế kỷ 21, CLB Họa Sĩ Người Cao Tuổi đã tổ chức Triển lãm hội họa tại Hội Mỹ Thuật TP.

Năm nay, với sự đầu tư của TP cũng như với sự chăm sóc chu đáo của Hội Mỹ Thuật TP. HCM, cuộc triển lãm của CLB Họa Sĩ Người Cao Tuổi (NCT) đã qui tụ được 59 tác giả và 87 tác phẩm.

Theo anh Huỳnh Phương Đông, chủ nhiệm CLB Họa Sĩ Người Cao Tuổi, sắp tới Hội Mỹ Thuật TP sẽ tổ chức một trại sáng tác và đã có 12 họa sĩ tóc bạc đăng ký tham gia. Đây là những họa sĩ đã có thành tích “sống chết với nghề”, các anh chịu đi, chịu sáng tác dù có khó khăn về sức khỏe và cả về kinh phí. Tuy vậy có những trại sáng tác ở rất xa thành phố, các anh cũng không ngại thời tiết nắng mưa ấm lạnh vẫn khoác balô giá vẽ lên đường như những đồng nghiệp tuổi trẻ. Có anh không những chỉ dự một trại mà còn đi dự những đợt trại liên tiếp để thu vào bản vẽ những phác thảo về đất nước, cuộc sống và con người của nhiều địa phương khác nhau.

Để trở thành thành viên của CLB Họa Sĩ Người Cao Tuổi, các họa sĩ phải ở độ tuổi từ 60 trở lên và người cao tuổi nhất trong CLB này chính là họa sĩ Tú Duyên 89 tuổi. Dù các anh đã bị năm tháng làm hao mòn sức lực nhưng sự đam mê sáng tạo nghệ thuật thì vẫn chưa hề mai một. Những dịp lễ lớn của quốc gia như lễ 30/4, Quốc khánh 2.9, các họa sĩ cao tuổi đều có tranh triển lãm chào mừng. Các anh cũng không ngại tuổi già sức yếu đã cùng các đồng nghiệp trẻ đi thực tế, tham dự các trại sáng tác. Sự có mặt “trên từng cây số” của các anh trong CLB Họa Sĩ Người Cao Tuổi đã cho thấy tuổi tác không ngăn được niềm say mê lao động nghệ thuật. Năm tháng dường như chỉ lấy đi được nơi các anh một phần thể lực chứ bút lực thì dường như còn nguyên đó sự điêu luyện già dặn. Hình như thời gian phía trước càng ngắn đi, các anh càng tha thiết hơn với cuộc sống, chính đó là ngọn lửa sáng bừng cháy của sức sáng tạo.

(Văn Hóa Nghệ Thuật)

TRANH GÀ NĂM DẬU

32 hoạ sĩ của Hội mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh đón chào năm Ất Dậu bằng 47 bức tranh gà. Gà là con vật rất gần gũi với con người nên từ ngàn xưa đã là đề tài cho hội họa đến bây giờ.

Với đề tài gà nhưng mỗi tác giả thể hiện theo cách nghĩ, theo lối vẽ sở trường của mình. Xem tác phẩm Chọi Gà của Phan Mai Trực, tác giả vẽ chàng thanh niên cầm gà lên ngắm nghía, nhiều người ở thành phố không hiểu vì sao như vậy là chọi gà. Nhưng với người từng xem chọi gà thì thấy đây là một thao tác trong trò chọi gà. Tranh mô tả người chơi gà đang “vô nước” cho gà giữa hai hiệp đấu mà đỏ mặt tía tai, hy vọng gà mình thắng. Cùng một ý nghĩ này, nhưng phong cách trình bày phảng phất nét tranh dân gian, Lê Xuân Chiểu trên tranh khắc giấy lại thể hiện hai đứa trẻ đang ôm hai con gà chọi chuẩn bị cho trận thư hùng trong bức Vào Hội. Còn dùng sơn dầu để mô tả nét văn hoá truyền thống thì Vũ Trung Lương có bức Hùng Kê Quyền và Phạm Thanh Tâm có bức Con Gà Tò He - món đồ chơi tượng hình gà được làm bằng bột có tô màu dành cho trẻ con.

Mượn hình ảnh gà để thể hiện tình cảm gia đình, người ta thấy có bức tranh sơn dầu Gia Đình Gà của Ngô Túy Phượng. Nhìn tranh của anh người ta thấy đồng quê, một màu xanh thanh bình qua nét vẽ mộc mạc. Bức Gà Trống Nuôi Con tranh vi tính của Mai Ngọc Sương, chủ đề quen thuộc được thể hiện bởi phong cách hiện đại. Hai tác phẩm tranh giấy dán Tình Bạn của Đặng Thị Dươn và Mừng Năm Mới của Nguyên Vũ góp phần làm phong phú thể loại cho hội tranh gà tuy chưa được tinh xảo lắm. Nguyễn Ngọc Quế mô tả gia đình gà có ba con và anh cho đó là hạnh phúc. Có lẽ đối với gà, ba con là tiêu chuẩn của kế hoạch hoá gia đình!

Tính cách của họ nhà “kê”

Bức tranh sơn dầu Gà Trống của Lê Hiếu có lẽ là lớn nhất (1,5 m x1,5 m) trong số tranh gà năm Ất Dậu. Anh chọn màu đỏ và vàng làm chủ đạo phù hợp với nét xuân rực rỡ. Dáng gà trống kênh kiệu như phụng múa. Cùng khắc họa Gà Trống, họa sĩ Phạm Ngọc Nga đã vẽ cả bốn chú gà trống đang ăn lúa trong thúng, hoà bình và thân ái, nói lên cá tính gà trống không phải lúc nào cũng hăm hở đá nhau. Tính cách gà được thể hiện nhiều nhất qua các tranh thuỷ mặc của các tác giả Trương Hán Minh, Lý Khắc Phục. Với sở trường của mình , hoạ sĩ Trương Hán Minh đã biểu diễn nét bút qua bức Kim Kê Hí Điệp, trong đó đôi bạn gà đang đùa giỡn với bướm, cảnh yên bình thường thấy trong những buổi sáng ở thôn quê, khi mặt trời đã lên cao. Lý Khắc Phục cũng dùng hai màu trắng đen làm chủ đạo nhưng có thêm hai màu đỏ và vàng để làm rõ mào gà và chân, mỏ gà, đưa hình tượng bầy gà trống hướng về một hướng để rồi gắn lên tiêu đề bức tranh là Kết Đoàn. Lão họa sĩ Tú Duyên, một thời nổi tiếng với thủ ấn họa, nay cũng góp phần với tác phẩm Giặc Đến Nhà, mô tả chị gà mái hùng dũng chống lại đàn diều hâu, bảo vệ các con.

 Chào xuân

Tranh gà nhưng có pha nét xuân nhiều nhất là tranh thủy mặc. Nào là Nghênh Xuân của Trần Văn Hải, Hót Xuân của Trương Hán Minh và Nhịp Điệu Chào Xuân của Lý Khắc Nhu, mỗi tranh mỗi vẻ, nhưng gây ấn tượng cho người xem là Nhịp Điệu Chào Xuân, mô tả một đàn gà cùng nhảy bước nhịp nhàng, sử dụng ít nét giản đơn nhưng hiệu quả cao! Các họa sĩ theo trường phái trừu tượng, lập thể cũng làm cho người xem thích thú vì phải động não như các tranh Gà Mái, Gà Vàng của Uyên Huy, Năm Dậu của Lê Triều Điển. Gà Vàng còn chứa thêm tính cách thời sự khi chung chủ thể gà bị bao vây bởi virus H5N1. Hội tranh gà với chủ đề rõ ràng như thế, nhưng hoạ sĩ Trịnh Thanh Tùng vẫn cố tình “xổ lồng” qua 2 bức vẽ thiếu nữ khỏa thân ôm gà và đặt tên cho hai bức là Gà Đất và Gà Rừng, nghe có vẻ ngây thơ, nghiêm túc.

Lương Minh

THE ART'S COLLECTION

In the mid 1980's, at a time when Vietnam remained largely closed to the outside world and was still recovering from decades of war. The collection has been carefully developed to include the leading artists from each of the 4 generations since the establishment of the original Ecole Superieure des Beaux-Arts de L'Indochine (Fine Arts College of Indochina) founded by the liberal-minded French artist Victor Tardieu in 1925. 

The first generation covers those artists who studied at the French-influenced college between 1925-1945; the second generation covers the war years from 1945-1975; the third generation covers Vietnam's socialist realism period of 1975-1986; and the fourth generation covers the period from the country's initiation of its Đời Mới "renovation" policies in 1986 to the present day.

Artists represented in this collection include: Nguyen Gia Tri, Bui Xuan Phai, Nguyen Sang, Nguyen Tu Nghiem, Nguyen Tien Chung, Tu Duyen, Nguyen Xuan Viet and my others. 

Tu Duyen was one of the first generation of artists to study at the Ecole Superieure des Beaux-Arts de L'Indochine in Hanoi from 1936-1939. Early in his career, Tu Duyen invented a new painting technique known as "hand-stamping on silk". The image is initially hand-carved on to two separate wooden plates, which are then painted using the artist's fingers. The two plates are then sequentially imprinted on to silk to create the resulting painting, which is hand-signed by the artist.

BẤT KHUẤT

Hình bìa: Tranh họa sĩ Tú Duyên do họa sĩ Hồ Thành Đức sưu tập